Lieve mensen van onze Heer Jezus Christus,
Vandaag is het een bijzonder feest. Het gaat namelijk niet wat God lang geleden heeft gedaan zoals met Kerst en Pasen. Want het is natuurlijk heel lang geleden dat Jezus werd geboren en dat Hij rond het jaar 30 actief was op een klein stukje van deze wereld, in Israël. Het is óók lang geleden dat Hij op gewelddadige wijze is gedood en op een zeer bijzondere wijze is opgestaan.
Waar het vandaag over gaat is over God en jou, u, mij en alle mensen over deze wereld. Over nu dus. Wel in verbondenheid met wat er vroeger is gebeurd, maar dus vooral in het nú.
Bij de voorbereiding heb ik aan de leden van de Baalderdienstcommissie gevraagd “waar krijg je nou energie van?” Ik had ook kunnen vragen “waar word je blij van?” Dat lijkt misschien een rare vraag op Pinksteren. Laat me het uitleggen.
Wij koppelen bij Pinksteren “de Heilige Geest” vooral aan dít feest. De Geest is: het verhaal van God, van Jezus gaat over de hele wereld. Het lijkt dan vooral het verhaal over de KERK. Dat klopt óók. Ik zal het er zo over hebben.
Maar de bijbel koppelt de Geest allereerst aan het leven zelf. Als de bijbel vertelt over dat God de hemel en de aarde schept, dan wordt verteld dat God ons de levensadem in de neus blaast. Dat is bijna een mond op mond, een kus. Ik wil dat jíj er bent en ik geef je mijn levensadem, mijn levensenergie. En ik zet jou in een tuin met allemaal bomen. In die tuin mag jij leven en genieten. Doen wat je gelukkig maakt. Zorg voor de tuin, zorg voor elkaar én geniet. Dat is de ontzettend positieve boodschap die het christelijk geloof deelt met de Joden. Het leven is góed gemaakt, mens, leef, maak elkaar gelukkig en zorg dat je zelf gelukkig bent. Met daar ten diepste de boodschap in: je bent een door God intens geliefd kind. Zijn levensenergie in jou, zijn kus, zijn zegen over je leven.
Waarom koppel ik nu het woordje “adem” aan het woordje “geest”? Omdat zowel in het Grieks als in het Hebreeuws – de talen van oude als nieuwe testament – het woordje dat wij vertalen met “geest” wind als geest kan betekenen. Ten diepste is het de bedoeling dat wij ons eigen leven en dat van heel de schepping positief beamen: wij zijn door God gewild, Hij blaast ons zijn liefde in. Dat vind je ook terug in het nieuwe testament als bijvoorbeeld Paulus dit zegt: De Geest getuigt met onze geest dat we kinderen van God zijn, dat God ons bestaan wil.
Ik was er niet bij op de avond dat de baalderdienstcommissie over deze vraag sprak “waar krijg je energie van, waar word je blij van?” Maar ze zijn er heel lang mee bezig geweest en er kwam ontzettend veel aan levenslust naar boven:
- Ik krijg energie van muziek; van de natuur, van mensen om me heen, van wandelen, van boeken lezen, van een goed gesprek met je kinderen, een tenniswedstrijd, goed zorgen voor jezelf, het voorbereiden van een baalderdienst, in de ochtend op je fiets naar het werk gaan i.p.v. in de auto en dan prachtige dingen om je heen zien, van m’n werk, van zorgen dat ik in balans blijf…….
En die lijst was nog veel langer. Prachtige lijst, die over het leven zélf gaat en die precies aansluit bij waarvoor de bijbel vertelt dat we bedoeld zijn: bedoeld door God om te leven, het goede te genieten, de tuin te verzorgen en goed te zijn voor jezelf en de mensen om je heen. Daarvoor krijg je levensadem, daarvoor krijg je levensgeest.
De tweede lezing die Roel heeft gelezen is Jezus die op de avond van de opstanding bij de leerlingen binnenkomt. Het verhaal van de vlammen op het hoofd is van Lucas, dít is het verhaal van Pinksteren bij Johannes en het is het verhaal dat Pinksteren en Pasen op één dag vallen. Johannes schrijft zijn evangelie met naast zich – wat wij noemen – het oude testament. Hij is degene die het verhaal heeft van Maria van Magdala in de tuin en Jezus die de tuinman is. Althans, dat denkt zij en in zekere zin ís dat ook zo. Want wat Jezus komt doen is de dood uit de tuin werken en de tuin en de mensen nieuw leven inblazen. Of, nog een beetje anders gezegd: als je het leven van Jezus volgt, dan is Hij consequent bezig vanuit God – met ontembare energie vol liefde – alles wat op aarde kapot is te herstellen. Zeg maar alles wat dood aan het gaan is in de tuin te snoeien, te herstellen, nieuw leven in te blazen. Om te beginnen – zo vertelt Johannes – is Jezus op een bruiloft. Dat doet al denken aan de tuin, man en vrouw schiep Hij hen. En het leven is er daaruit, op die bruiloft, de wijn is op, de liefde verzuurt. Hij brengt daar nieuwe vreugde. Dat is niet het enige: Hij herstelt zieke mensen. Maar Hij houdt ook hele toespraken over hoe mensen voor elkaar en de tuin zouden kunnen zorgen. Heb je naaste lief als jezelf, zegt Hij. Of, als verhoudingen zijn verzuurd: vergeef elkaar 70x zeven maal. Of, als je ziet dat iemand in je omgeving honger lijdt en jij hebt veel vruchten van de bomen, deel dat dan, want het kan niet zo zijn dat als je broeder of zuster honger lijdt, dat jij dan werkeloos toekijkt.
Het is dus geen toeval dat Jezus op de Paasavond, als het leven het heeft gewonnen van de dood, de liefde van de haat, de vergeving het wint van de ruzie, dat Hij dan bij zijn leerlingen komt en door hun angst heenbreekt en zomaar in de kamer staat. En dan zegt Hij “vrede” voor jullie. Vrede in de tuin, met God, met jezelf, met de mensen om je heen en dan bláást Hij opnieuw over hen, zoals dat ook gebeurt met de schepping en begint Hij over “vergeving van zonden”. En in zekere zin is dat Pinksteren in een notendop. Ik wil proberen die notendop zeer kernachtig te verwoorden in vier wat mij betreft prachtige lijnen:
- Op Pinksteren vieren we dat Gods Geest deze wereld ooit heeft gemaakt en positief heeft gewild. Op Pinksteren vieren we dat Gods Geest het leven van de hele wereld NU wil, van dier, plant, zee, land én mens. Op Pinksteren vieren we dat God U, jou en mij wil! Gefeliciteerd dat je er bent. Je mag leven en meedoen in het verhaal van God met de wereld. Zoals Hij optrok met Mozes, David, Petrus, noem ze op, zó trekt Hij op met u, jou en mij!
- Op Pinksteren vieren we dat de liefde van de tuinman – de zoon van de Schepper – sterker is dan dood, haat en kwaad. En dat Hij dat heeft laten zien aan Maria van Magdala en aan zijn leerlingen én dat Hij hen die liefde opnieuw heeft ingeblazen. Je zou kunnen zeggen: Pasen is het fundament voor de goede hoop voor het leven, voor de Schepping zélf.
- En dat is het bericht voor wat kérk is. Kerk is alleen maar de verzameling van mensen – wereldwijd! – die zijn geraakt door de bijbelverhalen en die daaruit en daarmee leven. Of, nog iets scherper en meer waar: die zijn geraakt door de woorden van en over God en daarmee door God zelf. Dat is wat mij betreft dan ook direct het meest kostbare dat je in je leven kan overkomen. Het geeft je leven zin, diepgang, hoop. Als je weet wie je de adem in de neus blaast, als je weet wie je Schepper is. Zoals Jezus het ergens zegt in Johannes: zie dat is eeuwig leven, dat mensen U kennen.
- Tegelijk helpt het ons ook om te zien waar we ervoor zijn als kerk. De kerk is er niet voor zichzelf, de Geest is er niet voor alleen voor de kerk, maar het is de Geest van en voor de schepping, voor het leven. Dáárom vieren we hier als kerk telkens Gods grote liefde én proberen we naar buiten toe een positieve bijdrage te leveren aan onze omgeving.
Dat laatste, daar wil ik nog wat over zeggen, dat is belangrijk genoeg. Het eerste is misschien wel dit, dat we juist op alle plaatsen waar ons leven zich afspeelt God kunnen eren door het leven te genieten en op onze manier ervoor te zorgen dat het leven wat beter wordt. Je kunt met een tenniswedstrijd God eren door tegen elkaar een geweldige pot tennis te spelen en plezier te hebben. Je kunt ook God en zijn tuin verpesten door te lopen schelden en vloeken op de baan en het per sé van je tegenstander te willen winnen. Je kunt op je werk kijken hoe je goed je best kunt doen en een aardige collega kunt zijn én je kunt lopen chagrijnen en de kantjes ervan aflopen. Je kunt te hard werken en de balans kwijtraken en al je energie verliezen en thuis niet te genieten zijn. Op alle plekken kun je God eren én je kunt God en je naaste en jezelf het moeilijk maken, de tuin bederven.
En hier hoor je dan de verhalen over hoe God je leven bedoelt, hoe je dat als individu, als buurman, als enkeling kunt doen. Hier haal je dan je inspiratie, nieuwe energie, dat je altijd opnieuw mag beginnen, want dat is de inspiratie dat Jezus de mensen inblaast met zijn Heilige Geest. Het is wat Hij zelf voorleeft bij zijn eigen leerlingen. Waar ze Hem collectief in de steek hebben gelaten, komt Hij terug met “vrede voor jullie”. Ik blaas jullie opnieuw, 70 maal zeven maal, van mijn liefde in. Maar als collectief, met elkaar kunnen we ook het verschil maken. We kunnen op een manier kerk zijn van “wij weten van de liefde van God voor ons” én op een manier van “wij zijn geïnspireerd door de liefde van God voor de hele wereld, voor de Schepper en wij kunnen niet anders dan dat delen”. Daarom, lieve mensen, proberen wij hier in onze wijk er vóór de wijk te zijn. Opbouw van de wijk, opbouw van het leven hier. Hier de tuin een beetje mooier maken, laten merken aan mensen en aan natuur dat we kostbaar zijn in Gods ogen.
Voor veel mensen is Pinksteren misschien wel een vaag feest, voor sommigen van jullie misschien ook. Kerst is concreet – een kind is geboren. Pasen: hetzelfde Kind is gestorven en door de dood heen opgestaan. Maar eigenlijk is Pinksteren het meest concrete en meest van nu: wij doen mee in het verhaal van God en de mensen, Gods liefde is in ons en onder ons. Dat geeft kracht, energie, moed, geloof, hoop en liefde. Amen.