overdenking kerstnachtdienst, op zoek naar het Licht

overdenking kerstnachtdienst, op zoek naar het Licht

Lieve mensen voor wie Jezus Christus naardeze wereld gekomen is,
Als God echt bestaat dan zou Hij toch wel ingrijpen op deze wereld. Zeker als Hij almachtig is. Dan zou Hij toch wel die president Assad in de kladden grijpen. Wij zijn het meest bang voor IS, maar in Syrië zijn in ieder geval 240.000 mensen gedood, vooral burgers. En 80% stierf door Assad. Als God almachtig was en echt zou bestaan, dan zou Hij toch wel Boko Haram aanpakken in Nigeria met hún terreurdaden. Dan zou Hij toch wel……
Ik snap die vraag. Wie snapt de vraag niet? En uiteindelijk heb ik er niet een totaal bevredigend antwoord op, denk ik. Maar wat ik vanavond heb, is bepaald niet niks! Dat durf ik óók hardop te zeggen. Ik probeer jullie mee te nemen in wat wat mij betreft het meest hoopgevende verhaal in deze wereld is. Licht voor miljoenen mensen, licht ook voor mij. En voor jullie ook, dat hoop ik echt.
Stel je nu eens voor, dat God wél zou ingrijpen. Van buitenaf. Uit de hemel zou met donder en geweld worden ingegrepen. Alle kwaad wordt rechtgezet en iedereen gaat vanaf dat moment God gehoorzamen, leven zoals Hij dat wil. Zou dát het zijn? Zouden we dat willen?
Eén van de dingen die wij als moderne westerlingen hoog in het vaandel hebben staan, is dat we niet gecommandeerd willen worden. We willen vrij zijn om onze eigen keuzes te maken. Ten diepste is dat denk ik iets, dat past bij hoe we volgens de bijbel zijn geschapen. Met een vrije wil. En God is degene die met mensen een relatie, een verbond aangaat. Op basis van liefde en vrijheid. In de tuin van Eden is er dus voor ons ménsen de keuze om al dan niet van de boom van goed en kwaad te eten. Keuzes kunnen maken hoort bij ons wezen, onze grootheid als mensen. Zoals die ene zoon uit de meest beroemde gelijkenis van Jezus ook kan kiezen: Vader, geef mij het deel van de erfenis. Ik ga weg bij u. En die vader kan er niks aan doen als zijn zoon weg gaat. Het is de consequentie van de keuzevrijheid van ons mensen. Het Licht schijnt in de duisternis en het is aan ons mensen om daar wat mee te doen.
Als je de stukken leest uit de profeet Jesaja, over hoe er Licht in het donker kan komen, vrede waar oorlog is, liefde waar haat is, dan gaat het over een “wijze bestuurder”. Over iemand die zó bestuurt, dat mensen als vanzelf het goede gaan kiezen. Van binnenuit. Er staat niet iets over een bestuurder die als een dictator zijn wil oplegt.
Ik denk dat diezelfde vraag “God, waarom doet u er nou niks aan, waar blijft u nou?” wordt gesteld in Israël, ten tijde van de geboorte van Jezus. Er is een Romeinse keizer met een machtig groot ego. Augustus. Zo heet hij niet, maar zo wil hij genoemd worden. Zijn echte naam is Gaius Octavius. Maar als hij de alleenheerschappij heeft in het Romeinse rijk wil hij Augustus worden genoemd. De verhevene betekent dat. En die verhevene besluit dat iedereen zich in zijn rijk moet laten registreren, zodat de verhevene weet hoeveel mensen er wel niet in zijn rijk wonen. En, minstens zo belangrijk, van wie hij dus allemaal belasting kan innen.
Het geschiedde, zo vertelt Lucas het, dat de Verhevene dit bevel geeft. Dat is een bewuste manier van zeggen, die vaker in de bijbel wordt gebruikt. Er gebeurt, er geschiedt iets. Iets dat belangrijk is, lijkt te zijn. Wereldheersers bepalen wat er geschiedt. God, waar bent U dan in dit gebeuren?
Maar Lucas vertelt verder: er geschiedt nog iets, nl, dat tussen de mensen ook Jozef en Maria op pad gaan. Ze moeten wel, ook al is Maria hoogzwanger. En blijkbaar is het in Bethlehem zo druk dat er voor een hoogzwangere vrouw geen plek is om rustig te kunnen slapen. Of misschien is het nog wel anders. Jullie kennen waarschijnlijk ook de beelden van vluchtelingen die op eten staan te wachten en proberen voor te dringen om maar iets van eten te krijgen, als de Hongaarse politie hen eten toegooit. Hier, vang! En degene die het beste kan vangen, die heeft wat. Overlevingsdrang, zou je het kunnen noemen. Vechten voor je eigen hachje. Zoals in zekere zin hetzelfde gebeurt in landen of plekken als Geldermalsen die hun grenzen sluiten voor diezelfde vluchtelingen. Kom niet met zoveel bij ons binnen, want anders hebben we zelf niet meer genoeg. Ik denk dat ieder wel iets van die overlevingsdrang bij zichzelf herkent.
Geen plaats in de herberg voor een vrouw die moet bevallen. Dus wordt Jezus in een stal geboren. Een baby, in doeken gewikkeld, gebakerd zoals dat in die dagen gebeurt. En hij ligt in een voerbak voor de os en de ezel, voor het rundvee. Geen wiegje, geen babykamertje met blauw behangetje en een speeldoosje erboven. God, doe er toch iets aan. Dít is wat God er dus aan doet. Zegt Lucas.
Is dat alles, God? Wat mij betreft is het alles! Genoeg om mee te leven, genoeg om mee te sterven. En genoeg om inspiratie uit te putten over hoe wij als mensen kunnen leven. Licht om mee te kunnen leven. Vrede kunnen hebben met onszelf. Vrede kunnen uitstralen en maken met anderen. Vrede op aarde dus. Laat me daar nog iets van mogen zeggen in deze avond.
Als Hij zo rond de 30 is gaat hij rondtrekken en vertellen van het Koninkrijk van God, zijn Vader. Hij doet dat op een manier, die niks heeft van “ik voel me verheven boven jullie, de Augustus van deze wereld, the special one”. Nederig van hart, zo vertellen de schrijvers in de bijbel over Hem. Deze nederige manier van geboren worden is geen foutje van het begin, maar alleszeggend over later. Dicht bij de mensen, tussen de mensen in. Dat raakt de mensen zeer, net zoals die herders in de nacht zéér door dit kwetsbare kind worden geraakt. Ik denk dat de verwondering van die herders alles te maken heeft met dat nederige, jezelf niet te groot voelen. Herders staan onderaan de maatschappelijke ladder. Voor een rechtbank mogen ze niet getuigen, want dat spul, die lui kun je gewoon niet vertrouwen. Zij zijn de eersten die de zachtmoedigheid van God ervaren. Zachte moed, dat is wat anders dan soft of watje, dat is de zachte moed van oneindige liefde. Kwetsbare mensenkinderen, die herders, die de laatsten zijn in de samenleving, maar de eersten die het goede nieuws horen en zich zo zeer bemind voelen. Net zoals het kind later telkens eersten en laatsten een andere plek geeft in hoe Hij tegen onze wereld aankijkt. Het Rijk van God kent andere bobo’s dan hoe wij het meestal zien. U, jij, ik je bent geliefd door God. Niet om je status, niet om wat je presteert. Of juist niet presteert. Je bent geliefde omdat je Schepper van je houdt en in alle kwetsbaarheid als mens geboren wordt. Voor jou. Omdat Hij van jou houdt in al jouw kwetsbaarheid.
Het is heel kwetsbaar, zoals God het doet. Jezus spreekt. Dat is zijn wapen. Het wapen van het Woord van God. Geen Jesus Christ Superman, die aan komt vliegen. Hij spreekt met een vreemd soort gezag. Je kunt je daar wél of niet wat van aantrekken. Het is zo kwetsbaar, dat je Hem zélfs kunt doden als zijn woorden je niet zinnen, aan een kruis. Je kunt zeggen: ik geloof niet in Hem, je kunt atheïst worden, je kunt….
Een kind gewikkeld in doeken in een voerbak, een man naakt aan het kruis, stervend. God, wat doet U er aan? Dát dus. Maar ook: kerst en Pasen liggen in elkaars verlengde. Het geschiedde, dat Jezus na zijn dood verscheen aan zijn leerlingen. Het Licht schijnt in de duisternis, zo lazen we bij Johannes, en de duisternis heeft het niet in haar macht gekregen.
Laat ik het zó zeggen: één keer per jaar klinkt nog de naam van keizer Augustus, de verhevene. Zo rond kerst. Dagelijks klinkt de naam van Jezus over de hele wereld en niet alleen zijn Naam, maar alles wat daarmee verbonden is. Zijn Woorden, zijn Geest, de waarden van God: barmhartigheid, omzien naar een ander, niet oordelen, een nieuwe kans, de minsten – armen, ouderen, vluchtelingen, de verdrietigen – die aandacht krijgen. Die liefde van God, God zélf, leeft nog steeds. En zó is God Licht voor ons mensen. Hij respecteert tot het uiterste onze keuzevrijheid, is zó met Licht en eindeloze liefde kwetsbaar onder ons aanwezig. En zó wil Hij bij ons binnenkomen, in je leven. Bij u, jou, mij. Bij tallozen over de hele wereld. Durf je maar – ik zou het ons allen zeer gunnen – aan die liefde, aan Hem toe te vertrouwen. Een leven lang. Amen.

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Deze site gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie-gegevens worden verwerkt.