Meedoen is belangrijker dan winnen, 27 februari 2022

Meedoen is belangrijker dan winnen,           27 februari 2022

Lieve mensen van onze Heer Jezus Christus,

Vandaag is het thema “meedoen is belangrijker dan winnen”. Dat komt uit Trefwoord en het valt natuurlijk bijna samen met de Olympische spelen. Maar het thema is in Trefwoord vooral “meedoen”. En dat “meedoen is belangrijker dan winnen”, dat heb ik ervan gemaakt. Of, sterker nog, dat komt van de stichter van de moderne Olympische spelen, Pierre de Coubertin. Die wilde graag een sportevenement organiseren voor alle landen dat mensen verbroedert en verzustert. Zeg maar een betere wereld. En dat winnen niet het belangrijkste is, maar meedoen en verbroedering. En misschien zijn de mooiste Olympische verhalen wel die van de medemenselijkheid. Dat zo’n Brittany Bowe Erin Jackson onder haar hoede neemt en zegt “jij mag niet meedoen aan de 500 meter omdat je in ons land de limiet niet hebt gehaald. Maar wacht maar, jij hebt heel veel pech gehad in je leven, maar je hebt ook heel veel talent. Neem jij mijn plekje maar in op de 500 meter.” Dat is ontzettend lief en medemenselijk. En dat dan die Erin vervolgens goud wint is een soort van sprookje. Maar ook al had ze dat niet gedaan, was ze laatste geworden, dan nog is het een prachtig verhaal.

Het gebeurt natuurlijk vaak, dat we willen meedoen en dat het niet mag. Omdat je niet goed genoeg bent bij sporten bijvoorbeeld. Of ook omdat een ander je afwijst. Het is het verhaal van de jongen of het meisje op school dat een vriendje of een vriendinnetje heeft. En dat vriendje of vriendinnetje kijkt erg op tegen een ander kind uit de klas. En plotseling wil dat kind uit de klas spelen met jouw vriendje of vriendinnetje en gaat jouw vriendinnetje opeens stom doen naar jou. Jij hoort er niet meer bij…., want zij wil nou met dat andere kind spelen. Of als je als team van de Elzenhof mee mag doen aan het schoolkorfbaltoernooi en dat ene meisje wil dolgraag meedoen, maar ze is misschien niet zo goed…. Wat doe je dan? Is winnen dan belangrijker dan meedoen?

Als je als mens een beetje openstaat voor wat er in deze wereld gebeurt, als je je hart daar niet voor afsluit, dan komt er vervolgens ook wel veel verdriet naar binnen. Veel onrecht, veel van “er niet bij mogen horen”. Veel ruzie: Oekraïne Rusland, tweespalt in ons land. Over stikstof, corona. Berichten over het klimaat waar je wakker van kunt liggen. Mensen die ernstig ziek zijn. Soms – als je een open hart hebt – komt er zoveel aan “dit is niet goed” binnen, dat je verkilt en versombert van binnen. Een tijdje geleden schreef één van onze gemeenteleden op facebook – en ik mocht het citeren van haar – . Ik weet dat het goed is om je niet druk te maken over waar je niks aan kunt veranderen. “Heel veel dingen heb ik daarin wel geleerd, maar elke keer na het Journaal… kan ik dat steeds minder.

De dreiging van Rusland bij

Oekraïne. Het klimaat..

De berichten van Milieudefensie, daar wordt veelal om gelachen. Ga zo maar even door.. de lieve mensen om mij heen die ziek zijn…

Lieve fb-vrienden, vertel mij, hoe doen jullie dat?

Ik verdrink er steeds meer in..

Ik denk dat een heel aantal van ons dat wel herkent. Dat de grote hoeveelheid “niet mogen meedoen, verdriet, ellende” zó veel is dat je er somber van wordt. Privé, in je buurt, in de stad, in het land, in de wereld. Misschien komt het voor een deel ook wel door iets waar mensen 50 jaar geleden en langer minder last van hebben dan wij nu. Dit: de wereld is een soort dorp geworden. Doordat alle moderne media komt leed en niet mogen meedoen van de hele wereld binnen in onze huiskamers. Dat maakt dat we veel leed zien, veel in onze eigen omgeving en veel ver weg.

Vandaag lezen we uit de bergrede. Dat is de troonrede van Jezus. Hoe Hij namens God dit leven ziet en zoals het dan goed kan komen. Die troonrede begint bijzonder:  met een achttal en iets meer “gelukkig ben je als je” uitspraken. Gelukkig ben je als je bij het clubje hoort van mensen die zachtmoedig zijn. Gelukkig ben je als je bij het clubje hoort van mensen die treuren. Gelukkig ben je als je hoort bij het clubje van mensen die hongeren en dorsten naar gerechtigheid. Gelukkig ben je als je hoort bij het clubje van vredestichters. Gelukkig ben je als je zuiver van hart bent. En zelfs ben je gelukkig als ze je uitschelden vanwege Jezus.

Laten we eerlijk zijn, dat zijn bijzondere clubjes. Wil je daar wel bij horen? Het is niet direct de “luchtige en vrolijke kant van het leven”. Niet “Gelukkig de mensen die het helemaal gemaakt hebben.” Gelukkig de mensen die het maatschappelijk goed doen.

Maar het klinkt op een bepaalde manier als “omdenken”. Als anders tegen de situatie aankijken. Eigenlijk zegt Jezus tegen diegene die soms verdrietig wordt over het onrecht over het vele niet mogen meedoen in deze wereld: wat goed dat je verlangt naar gerechtigheid, naar deze wereld anders. Wat goed dat je die gevoeligheid hebt voor het leed in deze wereld en dat je verlangt dat het anders is. Gelukkig ben je als mens, als je die gevoeligheid en dat verlangen kent.

Je kunt ook ánders in het leven staan. Je kunt ook zeggen “kan mij het schelen, dat er mensen niet mogen meedoen”. Kan mij het schelen dat toeslagouders niet geholpen worden, dat mensen heel ver weg al last hebben van de stijgende zeespiegel en hun land onder water zien verdwijnen. Na ons de zondvloed. Ik sluit mijn ogen en haal uit dit leven alleen maar zoveel mogelijk plezier. Gelukkig ben je, zegt Jezus als je wél die gevoeligheid hebt. Het komt ook dicht bij het gebed dat we straks zingen, het Onze Vader. Dat staat niet zomaar ergens bij Mattheüs, dat staat in de Troonrede, in het hoofdstuk hierna. Onze Vader, die in de hemel is, Uw naam moet door ons worden geheiligd, Uw wil moet door ons worden gedaan, laat Uw koninkrijk komen. Het komt ook dichtbij misschien wel de kern van de troonrede, de belangrijkste regel: wat jij wilt dat jou de mensen doen, doe jij dat ook voor hen. Dat is een open en actieve manier van in het leven staan met open ogen en oren: wat wil je dat ik bijdraag aan jouw leven? Hoe kun jij dat voor mij doen, het goede bewerken?

Ondertussen, daar heb je natuurlijk wél een punt: je kunt je daar ook aan vertillen. Wij gaan straks de 40 dagen tijd in. Dat is meegaan, meeleven, meedenken over de weg die Jezus gaat richting Golgotha. Eén van mijn favoriete theologen schreef iets in de trant van: Jezus is er alleen máár vóór de mensen. Wij zijn er ook voor onszelf. Heb je naaste lief áls jezelf. Er is bij God zeer bewust de wens dat wij het aardse geluk proeven. Niet met ogen dicht voor een ander, maar ook met open ogen voor jezelf en je vreugde. Telkens als er ontmoetingen zijn in de bijbel, waar Jezus mensen ontmoet, dan zijn het mensen die eerst in de penarie zitten. Ziek, verdrietig, met zichzelf in de knoop als Zacheüs. In al die verhalen is Jezus erop uit, als Zoon van Zijn Vader, de Schepper, om de vreugde in ons bestaan te brengen. Daar begint geloven mee. Met zélf vreugde ontvangen. Jezus sterft aan het kruis zodat het leven het wint van de dood, de vreugde van het verdriet, het Licht van het donker. Onze gehoorzaamheid, onze taak begint allereerst bij het zélf ontvangen van mógen leven. Je moet soms dus je bewust afsluiten voor alles wat bij je binnenkomt. Je kunt het journaal om 1 uur, 6 uur en 8 uur bekijken en ook nog teletekst. Ik zou je dat zeker adviseren als je zou weten dat je daarmee andere mensen helpt die op het journaal komen. Maar als je ze er niet mee helpt en zelf er alleen maar somber van wordt, doe het dan niet. Laat niet je eigen vreugde aangetast worden door teveel naar het nieuws te kijken. Ik zeg het ook uit eigen ervaring. In mijn werk kom ik, denk ik, bovengemiddeld vaak in aanraking met verdriet. Ik beschouw dat als horend bij mijn geloof, bij mijn werk. Als je christen bent kun je en mag je je daar niet aan onttrekken. Maar het omgekeerde mag ook niet: dat het je gaat beheersen en dat je de vreugde niet meer proeft. Want het begint met zélf ontvangen van het Licht en de liefde en de vreugde van God. Ik wil eindigen met een tekst van Bernard van Clairveaux, de stichter van de Cisterciënzer orde van monniken in de 12 eeuw. Hij schreef deze tekst in 1136 bij preken over het hooglied.

Afwateringskanaal of waterbekken

Wees verstandig
en maak jezelf tot een waterbekken
en niet tot een afwateringskanaal.
Kijk maar eens naar een afwateringskanaal.
Een afwateringskanaal loost het water
onmiddellijk zodra het water binnenkomt.
Bij een waterbekken is dat anders.
Een waterbekken wacht
totdat het geheel vol is.
Dan pas begint een waterbekken
over te lopen.
Een waterbekken deelt uit van
eigen volheid
terwijl het zelf gevuld blijft.
Liefde vloeit over.
Ze houdt voor zichzelf
wat ze zelf nodig heeft.
En wàt ze heeft
wil ze in overvloed hebben,
om rijk te kunnen zijn
ook voor anderen.
Kijk naar de bron!
Kijk naar de bron zelf van het leven.
Laat eerst jezelf vullen.
Laat daarna wat de bron je
nog méér geeft
overvloeien naar anderen.
Liefde stroomt over.
Je leeg laten lopen
is niet wat liefde vraagt
Voor wie kun je goed zijn
als je voor jezelf slecht bent?
Zie naar de bron van het leven.
Vul eerst jezelf
zoveel dat je overvloeit
naar anderen.
Dan zal ik graag genieten
van jouw overvloed.

Amen

Als je geen liefde hebt voor jezelf

word je steeds harder en droever

Help je de ander, vergeet je jezelf

word je steeds moeër en moeër.

Refrein1:

Als je geen liefde hebt ook voor jezelf

Leef je buiten Gods gloria

Als je geen liefde hebt ook voor jezelf.

Leef je buiten Gods gloria.

Als je geen liefde hebt voor elkaar,
vallen de dromen in duigen.
Dromen van vrede worden niet waar,
kwaad is niet om te buigen.

Refrein 2:

Als je geen liefde hebt voor elkaar,
leef je buiten Gods gloria.
Als je geen liefde hebt voor elkaar,
leef je buiten Gods gloria.

Als je geen antwoord geeft op verdriet,
zullen de tranen niet drogen.
Als je het leed in de wereld niet ziet,
worden Gods woorden verbogen.

Refrein 2:

Als je geen liefde hebt voor elkaar,
leef je buiten Gods gloria.
Als je geen liefde hebt voor elkaar,
leef je buiten Gods gloria.

Als je geen tijd neemt voor het plezier,

En jezelf telkens voorbij loopt

Als je de bloemen in bloei niet meer ziet

zie je Gods goedheid niet groeien.

Als je wel liefde hebt ook voor jezelf

Leef je binnen Gods gloria

Als je wel liefde hebt ook voor jezelf

Leef je binnen Gods gloria.

Als je wel liefde hebt voor elkaar,
leef je binnen Gods gloria.
Als je wel liefde hebt voor elkaar,
leef je binnen Gods gloria.

Als je geen liefde hebt voor elkaar,
leef je buiten Gods gloria.