Lieve mensen,
Vandaag willen we als inleiding op de viering van de doop proberen te luisteren naar heel bekende woorden uit de bijbel. Ik denk dat als je een top tien zou maken van meest geliefde en bekende bijbelverhalen dit verhaal, van de goede herder, zeker in de top 5 staat.
Ik heb dan ook nu niet de illusie dat ik heel originele dingen over dit stuk uit de bijbel kan zeggen. Er is al zo vaak over gesproken en gepreekt. Ik zie het nu meer als mijn taak om de meest belangrijke dingen uit dit stuk naar voren te halen.
Eerste punt dat ik eruit wil lichten: Jezus is de herder, in deze gelijkenis, wij zijn de schapen. En die herder ziet het als zijn hoofdtaak om ons leven te geven in volheid. Een herder…, schapen. Verschillende rollen dus. Jezus de gevende en zorgende, wij de ontvangende, de krijgende.
Zo staat het vaker bij Johannes. Jezus zegt bijvoorbeeld ook: “Ik ben de wijnstok…., jullie zijn de ranken”. De wijnstok geeft zijn levenssappen aan de ranken. Zo kunnen die ranken groeien en bloeien en kunnen daar sappige druiven uit groeien. Opnieuw: Jezus de gever, wij de ontvanger.
Wat is daar de zin van? Hij is één van ons, mens met ons, maar er is ook een heel duidelijke rolverdeling. Waarom? Wat mij wel eens opvalt aan christenen is de moeite om voor onszelf op te komen. Om balans te houden tussen jezelf én de ander. En dat komt denk ik veel andere verhalen die in de bijbel staan, die we ook vaak horen. Over “de barmhartige samaritaan” bijvoorbeeld die ook zomaar in de top 10 zou kunnen staan of over elkaar vergeven.
Hier ligt de rolverdeling ánders. Jezus is de herder en Hij zet zijn leven in voor de schapen om die leven te geven in volheid. Dat zie je Hem doen tijdens zijn leven. Als Hij allerlei mensen opzoekt die in grote problemen zitten. Zieken, mensen met psychische problemen. Mensen die door anderen met de nek worden aangekeken om hoe ze leven. Hij zet als het ware 24/7 zijn leven in om die mensen gelukkig te maken, leven te geven. En dat doet Hij niet alleen tijdens zijn leven, Hij doet het ook tijdens het hele verhaal van zijn sterven. Als mensen blijkbaar zó niet snappen wie Hij is en wat Hij komt doen, dan blijft Hij de mensen opzoeken, niet vervloeken maar liefhebben. Zijn laatste woorden bij Johannes zijn “Het is volbracht” en daarmee bedoelt Hij “ik heb de mensen lief, zelfs als dat omgekeerd niet zo is en ze mij dood wensen en maken”. Sterker nog, Hij gaat daarmee door ná zijn opstanding als Hij bijvoorbeeld met Petrus praat. Petrus zit hartstikke met zichzelf omhoog. Hij heeft gezegd “anderen zullen jou, Jezus, misschien in de steek laten…, Ik niet!” Maar dat is niet waar…., want Petrus heeft Jezus dus wél in de steek gelaten……” En dan neemt dus Jezus het initiatief om het met Petrus weer goed te maken.
Het is dus de levensmissie van Jezus – en dat ziet Hij als wens van zijn Vader en het is zijn eigen wens – om ons mensen gelukkig te maken. Leven in volheid! En onze eerste bestemming, wat écht het eerste doel is in ons leven is dit, onze missie dus: ontvang het leven, ontvang jouw leven als een geschenk. Je mág leven en jij mág gelukkig zijn. Het is een cadeau, ons leven, jouw leven en het leven van die kleine kinderen. Natuurlijk daar zit ook bij: heb je naaste lief zoals je jezelf liefhebt. Maar dus: zoals je je zelf liefhebt! Want dat mág. Het is je gegund! Geniet van een middag in je tuin, van je hobby, van….. Zonder schuldgevoel. En een ander moment ben je er weer voor een ander.
Dat klinkt mee in de doop. Gedoopt in de naam van de Vader en de Zoon en die gunnen je het
leven in volheid.
Het tweede is dit: het gaat hier over een herder die de schapen kent en de schapen die de
herder kennen, zoals de Vader ook de Zoon kent. Het is, denk ik, goed om bij dat woordje
“kennen” stil te staan.
Dan moeten we niet zozeer denken aan “kennis” – ken jij alle hoofdsteden van de provincies – ,
maar meer over iemand door en door kennen. Zoals in de psalm, die zomaar ook heel hoog in de
top tien zou kunnen staan van bekende bijbelboeken, 139: Heer, U kent mij beter dan ik mezelf
ken…..
Ik ga nog een klein stapje verder: als in het Hebreeuws wordt gesproken over een man en een
vrouw die seks met elkaar hebben, dan staat er “zij kennen elkaar , met precies datzelfde
werkwoord”. Dat is dus: totaal naakt zijn. Niets meer voor een ander verbergen. Je mooie kanten
van je lijf laten zien, maar ook de plekken waar je je onzeker over voelt. Waar je je voor schaamt.
Eén van de mooie dingen van deze wijk, van ons allemaal samen, is dat het er allemaal is onder
ons. Wij doen soms prachtige dingen. Zien naar elkaar om! Maken elkaar gelukkig, maken iets
moois van ons leven. En we doen soms ook de meest domme dingen. Jaloers op een ander.
Oordelen over een ander, vreemdgaan, schulden maken. Onszelf en anderen in de nesten
werken. Ruzie hebben met mensen, zakelijk, in de familie. Bedenk het en het gebeurt. Het mooie
en het schuldige. Het prachtige en het tragische.
En nu is het eerste wat Jezus doet als Hij groot wordt naar Johannes gaan, die in de Jordaan staat
en tegen de mensen zegt: als jullie met God willen leven, ook met jullie donkere kanten, kom dan
hier en laat je dopen. Dopen betekent “je krijgt een nieuw begin”. Maar je láten dopen betekent
ook “stoppen met de schone schijn ophouden”. Laat je kennen….., met de prachtige kanten in je.
Laat je ook kennen met het donker in je. Wie te lang in het donker blijft rondlopen, maakt soms
de problemen van zichzelf én van de ander alleen maar groter….. Natuurlijk is het eng om dat
wat niet goed gaat aan te kaarten….., je laten kennen…. Wat zal er dán gebeuren?
In dit zinnetje “de mijne kennen mij en ik ken de mijne, zoals de Vader mij kent en Ik de Vader
ken” is kennen vermengd met totale acceptatie. Met liefde. Ik ken jou….., dat kan klinken als “ja,
ik ken jou, jij bent gewoon niet te vertrouwen” of “ik ken je, misschien wel beter dan je jezelf
kent… en ik houd van jou”.
Ook dáár zit een vorm van diepe ontspanning, vrede in. Net zoals het een opluchting kan zijn, dat
de opdracht van Jezus – zijn leven alleen maar inzetten voor ons – een andere is dan die van ons
zo is dit ook een vorm van ontspanning. Hij ként ons……
Ik weet dat er vroeger heel consequent werd gepreekt in kerken over zonde en vergeving. Zo
vaak en zo veel dat je het idee had dat je alleen maar een heel slecht mens zou zijn. Dat is voor
niemands zelfbeeld goed. En dus ook niet voor je zelfvertrouwen. En ook gewoon niet waar. Wij
mensen kunnen soms geweldig goed zijn voor onszelf en elkaar. Laten we er blij mee zijn, iedere
keer waar dat gebeurt. Ik ben ervan overtuigd dat God dat ook is!
Maar we houden onszelf voor de gek als we denken dat we alleen maar goed doen en zijn.
Sterker nog, als we dat gaan zeggen en denken, wordt het alleen maar moeilijker om toe te geven
dat je soms mis gaat. En dat ga je soms, allemaal wel eens…,. Gekend worden door God is dus
ook: God die wel weet hoe wij in elkaar zitten…. en die om ons geeft en blijft geven ook daar waar we gewoon mislukken. Verloren schaap zijn of dreigen te worden.
Dopen, je kind laten dopen, zelf gedoopt zijn wil dus ook zeggen: God wil je ook dáárin kennen, in het donker, in wat niet goed is, wat jij niet goed doet. Als ik het vertaal naar wat je aan jullie kinderen daarvan zouden kunnen overdragen:
– Geef ze allereerst het gevoel dat ze goed zijn, geliefde kinderen van God, geliefde kinderen van jullie
– En daarbij: leer ze dat ze niet perfect zijn en dat ze fouten maken. En leer ze erbij, dat een fout niet het einde van je leven is. En leer ze vooral dat als jij een fout maakt of meer, dat je nog geen fout mens bent. Jij, je kind is nooit z’n fout. Maar je kind is jullie kind en geliefd door God bij wie je altijd een nieuwe kans krijgt. Fouten toegeven is altijd pijnlijk, maar het kan wél het begin zijn van een nieuw begin. Wie in de fout blijft, kan niet ook aan het nieuwe begin toekomen.
Leven in overvloed…., wat betekent dat nou concreet, als Jezus dat zegt? Is dat rijkdom? Hij is de Zoon van de Schepper…., en de Zoon van de Schepper weet dat we genoeg te eten en te drinken nodig hebben. Maar dat is een versmalling van leven in overvloed. Het is vooral liefde in overvloed. Gekend zijn….. Met het prachtige én het donkere in ons. Gekend en geliefd. En dat vertelt dus precies de doop. Als je gedoopt bent….., denk dan straks terug aan je eigen doop en als zo’n naam van één van die 5 klinkt, denk dan aan je eigen naam. Als we straks de doop gaan vieren: deze vijf, gekend en bemind in alles. En wie niet gedoopt is en denkt: maar dáár zit iets moois in….., zeg het me na afloop! Want waarom zou je je niet laten kennen…..
