‘Een Nieuw Leven’
Lieve mensen van onze Heer Jezus Christus,
Wij lezen vanochtend wat mij betreft het meest hoopvolle verhaal dat er op deze wereld te vinden is. We lezen uit het boek van Johannes, Jochanan, want dat is zijn Joodse naam. “De Heer is genadig”, betekent dat en precies daarover gaat ook zijn boek. Hij schrijft zo rond het jaar 90 als Joodse man aan de westkust van Turkije, vermoedelijk in Efeze. Daar woont hij te midden van veel andere Joden. Hij probeert de vreugde van zijn leven aan hen over te dragen in dit boek. Hij noemt het zelfs “dit is eeuwig leven!” Dat is bést een punt, of zelfs twee.
Want als eerste zijn nog lang niet al zijn volksgenoten overtuigd dat Jezus de Messias is en al helemaal niet dat Hij van God komt of zou zijn opgestaan.
En ten tweede: zo leuk is het niet om in Jezus te geloven, want in de tijd dat Johannes zijn evangelie schrijft, worden volgelingen van Jezus vervolgd door de Romeinse keizer. Kortom: het moet wel érg de moeite waard zijn, het verhaal van Jezus, want anders kun je er beter niks mee doen. Voor Johannes is het álles waard. Daarom vertelt hij met vuur en passie.
Hoe vertel je nou aan Joodse mensen over deze Jezus – Joshua, Jozua, de Joodse man uit Nazareth – op een zodanige manier dat ze erdoor geraakt en overtuigd raken? Dat is altijd een spannende vraag. Hoe vertel ik vanochtend nou zó over Pasen dat het jullie, ons allemaal raakt? Ik doe mijn oprechte best, want ik deel de passie en het vuur en de hoop van Johannes. Ik neem jullie mee zijn verhaal in.
Als je Joodse mensen wilt overtuigen, dan zul je dat moeten doen met behulp van de Joodse bijbel. Er is in die dagen nog helemaal geen “nieuwe testament”. Er is alleen wat wij het oude testament noemen. De 39 boeken die voor Joden meer dan genoeg over God vertellen. Dus Johannes gebruikt superveel uit die boeken. En het eerste boek, daar hebben wij uit gelezen. Uit Genesis. Dat vertelt – je moet het niet letterlijk lezen, die 6 dagen, maar dat laat ik nu even rusten – dat God de hemel en de aarde heeft gemaakt. Dat betekent: wij zijn hier niet zomaar. U, jij, ik, de mensen daar in Efeze, wij zijn geen blind toeval, maar we zijn gewild door God. En sterker nog: we zijn ook nog bestemd om gelukkig te zijn. Dat is waar we hier voor zijn. In zes dagen schept God de hemel en de aarde. Een beetje haast als twee mensen die ouders gaan worden enorm bezig zijn met het maken van een kinderkamer. Alles moet mooi, want er gaat iets moois gebeuren. Dat gebeurt ook, aan het einde van de zesde dag, de vrijdag. Wat een toffe, goede vrijdag is dat! Vlak voor zonsondergang wordt de mens gemaakt. En dan zegt God in het scheppingsverhaal: nu is alles voltooid, nu is het klaar en kan het sabbat worden. Probeer dat ff te onthouden, dat God dát zegt, nu is alles voltooid.
En na die vrijdag begint sjabbat, zaterdag: ophouddag, rustdag, nu kunnen we het leven gaan vieren, de mensen, de dieren, en ik met hen! Een zeer goede vrijdag en dan leven!
Dat hele scheppingsverhaal speelt mee als Johannes, Jochanan zijn evangelie vertelt. Ik stip het heel kort aan: Jochanan is de enige die direct aan het begin van zijn boek vertelt over een man en een vrouw, die gaan trouwen. Het lijken Adam en Eva wel. En daar moeten we ook aan denken. Het is het verhaal van de bruiloft in Kana, het paradijs. Maar er gaat iets mis…., er komt wijntekort. Wijn is in de bijbel teken van leven, geluk. En op die bruiloft is dan Jezus, namens God….. Precies dat is wat er gebeurt in de Joodse bijbel, ons oude testament. Er gaat van alles mis in dat oude testament. Maar ook in de tijd van Jochanan én in zijn boek.
Vijftig tinten donker, zwart. Hoezo geluk? Jochanan leeft in een tijd waarin de Romeinse keizer hem en zijn geloofsgenoten bedreigt. Hij vertelt in zijn boek allerlei vormen van donker, van zwart. In hoofdstuk 4 vertelt hij over een Samaritaanse vrouw, die diep ongelukkig is en probeert dat ongeluk te verdrijven door de ene na de andere man te verslijten. In hoofdstuk 5 vertelt hij dat er een man al
38 jaar verlamd is en in een soort Clara ongelukkig ligt te zijn. In hoofdstuk 6 vertelt hij over dat Jezus laat zien dat als je deelt wat je hebt, 5 broden en twee vissen, dat er dan genoeg is. Maar de mensen gebruiken dat als een makkelijke manier van rijk worden. U bent de tovenaar, doe dit vaker, mooi makkelijk. Terwijl Jezus juist probeert duidelijk te maken dat het niet zit in toveren, maar in een andere mindset, mentaliteit. Als wij delen, dan hoeft Jezus niet te toveren. Dan worden wij wél mens!
In hoofdstuk 8 wordt een vrouw die is vreemdgegaan bijna gestenigd. Door harde stenen en door nog hardere oordelen. En Jezus zegt dan: zeg nou eens eerlijk, wie van jullie is nou zonder zonde? Dan mag die het eerste gooien….. Zo gáát het maar door. Vijftig tinten donker, zwart. Totdat er op den duur een confrontatie ontstaat tussen wat Jezus zelf noemt “de vorst van de duisternis”, het kwaad in eigen persoon en God. Degene die mensen in de war maakt, die van de tuin een zooi maakt en je terechtkomt op een heel kwade vrijdag. Let op: het is geen toeval dat Jezus sterft aan het einde van een vrijdagmiddag. Het is het moment waarop ooit de mens wordt gemaakt en God zag dat het goed was. Nou…..? Op die beslissende vrijdag beheerst het donker alles. De joodse kerkleiders zien Gods hand niet in Jezus….. Als die het al niet zien? Eén vriend verraadt hem voor geld, een ander zegt dat hij Jezus niet kent om zijn hachje te redden. Pilatus is bang om de macht te verliezen, net als ons kabinet, en laat iemand onschuldig sterven. Bevel is bevel, zeggen de soldaten en ze weten dat ze een onschuldige doden. En het volk…., populisme noemen we het. Dingen roepen zonder de consequenties te overzien…..
Het experiment mens lijkt totaal mislukt op die vrijdag. En dan sterft Jezus met op de lippen “het is volbracht”. Nu even terug naar genesis 1: daar staat hetzelfde woord! Het is gelukt, het is af. Ik heb – dat betekent het – terwijl al het donker van mensen en van wat er in deze wereld is, van de vorst der duisternis dat de hele schepping vergiftigt, de tuin en het leven bederft – liefgehad. Tot het uiterste. Ik háát ze niet. Liefde wint het van de haat! Zegen wint het van de vloek…….
Nou, dat verband legt Jochanan dus voor zijn volksgenoten. En zij leggen die link! Há, dit hóórt bij elkaar, die eerste vrijdag van “en het is zeer goed” én deze donkere vrijdag en “het is volbracht, het is voltooid….” Maar wordt de tuin dan weer heel?
Dan neem ik jullie mee naar het tweede verhaal. Van Jezus en Maria. Johannes, is de enige die vertelt van een man en een vrouw in de tuin. Adam en Eva, maar dan een nieuwe Adam, Jezus. Die déze ontmoeting heeft. Op Goede Vrijdag, als Jezus zegt “het is volbracht”, dan is dat het teken dat liefde het wint van haat. Op de Paasmorgen wint het leven het van de dood. Het licht wint het van het donker…… Want opnieuw leggen de Joden die link daar in Efeze. Wacht ff…., het allereerste woord dat God op de eerste dag spreekt is “Licht”. Het is het veiligste dat er is. Duister, dat is akelig, dat is angst, dat is je verstoppen. Licht dat is “zuiver, veilig, eerlijk, liefhebbend”. Jezus staat op op de eerste dag. Ook dat is geen toeval! Het wil zeggen: licht was Gods bedoeling, Licht ís Gods bedoeling!
Het is het meest bijzondere verhaal uit de geschiedenis. Er zijn – ook dat ga ik niet uitleggen om nu niet om de kern heen te draaien – in die dagen veel meer Messiassen, althans, mensen die daarvoor worden aangezien. Zij hebben ook aanhangers. Een aantal komt ook om door de Romeinen. Van Jezus is de enige die wordt verteld dat Hij niet voor geweld is, maar voor liefde. Dat Hij opstaat uit de dood. Dat maakt deze dag zo bijzonder. Bron van hoop, al eeuwen lang. De hele wereld over. Tot bij ons!
Tot bij ons? Maar hoe dan? Ik neem jullie nog even mee het verhaal in. Maria denkt dat Jezus de tuinman is. Dat is humor met diepgang van Jochanan. De bedoeling bij de schepping ís dat we goed zorgen voor de tuin. Dat we het leven genieten, ontvangen én voor moeder aarde goed zorgen. Goede tuinmannen zijn. Jezus is de nieuwe tuinman, de dood is eruit geschoffeld, dorre bladeren verdwenen, het leven kan beginnen. Opnieuw. Maar Maria…., Maria die zit nog diep in het verdriet. En ze komt daar pas uit als ze haar naam hoort en daarin Jezus’ stem en liefde. Maria!
Ik zal het proberen uit te leggen. Aan de hand van een paar verhalen bijna allemaal geanonimiseerd uit deze wijk. Misschien moeten we daar nog wat in groeien, dat we dat meer in het openbaar vertellen. Want het zijn mooie, bemoedigende verhalen. Die gaan over de levende werkelijkheid van Christus hier. Ook onder ons. Daar komen ze
Een paar weken geleden was ik bij iemand die haar geliefde heeft verloren. Ze zei “ik praat niet makkelijk over mijn geloof, maar ik voel me gesterkt door God”. Dát is precies wat Maria meemaakt. Dat God in je verdriet is, dat je er daardoor niet in blijft hangen en het ook niet ontloopt. Maar je krijgt kracht om te leven. Je leven bloeit weer op.
Nog een voorbeeld. Iemand die een moeizame relatie met één van zijn ouders had, zodanig dat het zijn leven verzuurde en bepaalde. Na een lang proces lukt het hem om die ouders te vergeven en dat geïnspireerd door God en het Paasverhaal. En diegene wordt rustiger van binnen en minder hard naar buiten.
Nog een voorbeeld. Iemand heeft in zijn leven heel veel sores meegemaakt. Op velerlei gebied. Verlies, vernedering, noem maar op. En met hulp van God en lieve mensen krabbel je dan weer op en wordt het leven weer leven en kun je de zon weer zien schijnen, ook voor jou. In plaats van overleven wordt het leven weer leven.
Nog een voorbeeld: iemand ervaart veel donker. Waar leef ik nog voor? En heel langzamerhand door God en door lieve mensen wordt dat donker opengebroken. Een klein beetje licht in het donker is al minder donker.
Nog een voorbeeld, nu even niet anoniem. Marjolein bracht de Paaskaars binnen. Ze heeft dit jaar haar vader verloren en is daar heel verdrietig over. Maar ze krijgt ook kracht van God en soms bijzondere tekenen waardoor ze weet dat het goed is met haar vader en dat geeft moed om weer door te gaan.
Jullie kennen misschien die bekende tekst uit het boek van Jochanan. Je ziet die tekst wel eens bij de Olympische Spelen of zo: Johannes 3:16. Alzo lief heeft God de wereld gehad, dat Hij zijn eniggeboren Zoon gezonden heeft. Dat is inderdaad wat er gebeurt op Goede Vrijdag. Het is volbracht, de wereld liefgehad. Ieder mens, echt ieder van ons hier en daarbuiten. Maar de wereld is zo groot…., en het klinkt als een algemeenheid. Daarom is dit Paasverhaal uit Johannes 20 zo wezenlijk. Een mens diep in het verdriet ontmoet God en dat klinkt door in “Maria”. Meester! En ze leeft en ze bloeit op. Het wordt Pasen in haar leven. En zie, het was zeer goed! Amen