De wereld is (g)een dorp…. Over hoe een weg te vinden met de vele (Fili)pijnen van deze wereld…
In 1967 ga ik als vijfjarige geregeld met mijn vriendje Maarten naar zijn oma Omvlee. Oma woont in een rusthuis in Aalten, is nog goed vitaal en vindt het leuk als wij komen. Het is er altijd gezellig: ze doet spelletjes met ons, bakt wentelteefjes én heeft al een t.v. Die hebben wij thuis nog niet. Bij haar leer ik Swiebertje kennen!
Op een dag zijn Maarten en ik bij haar. Oma bakt wentelteefjes, Maarten en ik kijken naar haar t.v. Opeens verschijnt daar een aantal zwarte kinderen op de t.v. Wat zien die er raar uit! Ze hebben heel dunne armpjes en beentjes, hun botten komen door hun vel heen en hun ogen staan hol. Nog gekker: ze hebben rare dikke buikjes. Eén jongetje staart me in het bijzonder aan. Wij roepen oma erbij en die legt uit dat dit arme kindertjes uit Biafra zijn en dat ze heel erge honger hebben en dat daar oorlog is. De wentelteefjes smaken die avond niet want er zit verdriet in mijn buik en ik slaap er als vijfjarige heel naar van. Het feit dat ik dit nu nog weet illustreert dat verdriet. Voor het eerst, via de t.v. komen er “arme kinderen en oorlog” in mijn huiskamer, in ons dorp.
Dat hadden mijn ouders niet toen ze vijf jaar waren rond 1932…. Er was toen nog geen t.v., nog geen radio, alleen kranten. Als er elders op de wereld oorlog was, een aardbeving mensenlevens verwoestte enz., dan drong dat amper nog door in ons land. De wereld was nog een planeet en heel groot. Geen dorp. Maar sinds 1967 is de wereld door de media (t.v., radio, internet) kleiner en kleiner geworden. En sinds het jongetje uit Biafra zijn tallozen mijn huiskamer binnengekomen. Zo talloos, dat ik hun gezichten niet kan onthouden en het me in zekere zin ook nooit meer zó raakt als toen. Alleen dat naakte napalmmeisje uit Vietnam, dat door de VS met een chemisch wapen was geraakt, zij staat nog op mijn netvlies. Ze heeft overigens een naam: Kim Phuc en ze leeft nog steeds! Dat jongetjes uit Biafra kreeg nooit een naam en ik weet eigenlijk wel zeker dat hij het niet overleefd heeft. Mijn ontzet wakker liggen noch mijn verminderde trek in wentelteefjes hebben hem het leven kunnen redden…..
Diezelfde les leerde ik toen ik als vijf-en-twintigjarig jong broekje predikant werd en in dat beroep met veel verdriet en problemen geconfronteerd raakte. Ik probeerde alles op te lossen en mee naar huis te nemen. Dat kost veel energie en slaaprust en dat heeft tot gevolg dat je overdag steeds minder goed tegen al dat verdriet kunt. Gaandeweg leerde ik dat als ik de problemen van anderen niet kon oplossen door er wakker van te liggen ik beter kon gaan slapen. Blijf je een stuk fitter bij en dat geeft energie om mensen goed nabij te kunnen zijn in het mensen helpen zoeken van wegen die zij kunnen gaan. Wan zij moeten zoeken en zij moeten gaan….. Ik kan hooguit wat meezoeken en meegaan. Dat is soms al heel wat!
Ondertussen is dat wél stukken dichterbij dan Biafra, Vietnam en de hele Tsunami van ver-weg-(Fili)pijnen van de wereld. In je eigen buurt, dorp, omgeving, daar woon je, leef je en ben je direct medemens. Ook al stormen nu de gevolgen van die akelige orkaan onze huiskamers via de t.v. binnen, die t.v. kan ook uit. Als ik mensen ver weg help door telkens naar hun ellende te kijken, dan moet ik dat doen! Maar, help ik ze er niet mee, maar word ik er alleen maar somber van, dan kan ik het beter anders doen: mijn ogen niet voor hun nood sluiten en gul geld overmaken, zodat anderen hen daar kunnen helpen. Maar er daarna ook vooral niet te lang naar kijken! En me richten op wat hier op mijn pad komt, dichtbij, in mijn buurt, de wijk, de mensen in levende lijve en niet via een beeldschermpje.
En dat dan ook weer al balancerend. Balancerend? Ja, in de trant van “heb je naaste lief zoals je jezelf liefhebt”. Alleen als je ook ontspant, het leven geniet (Swiebertje, wentelteefjes!) met wie je lief zijn, kun je blijvend wat voor anderen betekenen. Overigens: wie weet het recept voor wentelteefjes? Sinds die van oma Omvlee heb ik er bijna nooit meer eentje gehad……
Dank voor je fijne (en goede!) les.. Heb je inmiddels het recept voor wentelteefjes? Zo niet: even googlen en er komen veel recepten voorbij….
Groetjes, Gretha