Er zijn mensen die erg genieten van deze tijd! Allemaal lichtjes, in het donker, je ziet familie, je viert feest! Er zijn ook mensen voor wie het anders ligt. Kijk maar naar de eerste paar bladzijden – en ik bedoel niet de voorpagina waar ik samen met collega Ruben op sta met mijn snuit – van de Toren: zoveel verdrietige verhalen van overlijden met daarbij ook twee veel te jonge kinderen. In mijn werk ontmoet ik deze maand – dat hoort ook bij mijn werk…. – veel verdriet in allerlei vormen. Van mensen die heel ziek zijn, het leven niet goed aankunnen en mensen die blij zullen zijn als het weer 2 of nog iets verder in januari is: want december is altijd zo’n familiemaand en in hun leven is er gemis, door scheiding, door dood, soms door allebei. Jong zeer, oud zeer, maar nog altijd: knap zeer! Dat zijn nog de individuele verhalen. Maar er is ook het grotere verhaal: van de oorlog, van de vluchtelingen, van de gasprijzen en de inflatie. Daar heeft ieder mee te maken. En dat beïnvloedt ergens óók de sfeer.
Ik zie in dat geheel erg uit naar de 24e december, kerst in de Kamp en op talloze plekken, in Hardenberg en wereldwijd. Twee jaren lang kon het niet, door het VVV (vreselijk vervelende virus). Maar nu kán het weer. Soms kun je snakken naar Kerst, naar Licht! Wat mij dit jaar zo treft in het verhaal is dit: Jezus wordt geboren in een land dat bezet is door een vreemde mogendheid (de Romeinen). In een verkeerde tijd dus…. Hij wordt geboren bij een moeder en een vader waarvan je je kunt afvragen of hun relatie het al toe heeft aan het krijgen van een kind. Misschien zou jeugdzorg vandaag de dag wel betrokken zijn bij Jozef en Maria. Gaat dat wel allemaal goed? Sommige kinderen worden ook geboren in gezinnen waarvan je je afvraagt: hoe gaat het met zo’n kind aflopen? Met dit Kind dus ook… En bizar genoeg is er in de provincie waarin hij woont een soort stadhouder – Herodes – die ontiegelijk wreed is. Paranoïde, ziek machtsbelust, angstig om van zijn troon te worden gestoten. Zelfs zo – echt waar, het is een gevaarlijke gestoorde gek – dat hij een paar van zijn eigen kinderen om zeep helpt. En als hij hoort dat er een Koningskind is geboren gaat hij zover dat hij alle jongetjes onder de twee doodt in een cirkel rond Bethlehem. Velen vluchten vanuit Oekraïne vanwege een machtsbeluste man, Jozef, Maria vluchten naar Egypte. Jezus, het vluchtelingenkind. Op een verkeerde tijd, op een verkeerde plaats geboren in een iets te pril gezin….. Het gebeurt Jezus.
En ik denk dat het geen toeval is. Dat Hij niet met een gouden lepel in zijn mond wordt geboren in een vredige tijd in een fijn gezin. Maar in een crisistijd, het leven onder druk. Telkens wil Hij – als Hij volwassen wordt en op missie gaat – erbij zijn én mensen helpen en nabij zijn. Namens God, zijn Vader en de onze. Dat is omdat Hij zich niet wil onttrekken aan de intens donkere kanten van het leven, maar juist dáár Licht wil zijn. In allerlei situaties brengt Hij hoop, later als Hij groot is. Licht waar het donker is. En dat begint al in de Kerstnacht, waarin mensen, herders van wie het leven vaak ook uitzichtloos is – als je niks kunt, kun je altijd nog herder worden – onverwacht liefde en licht van Boven in hun leven ervaren en nieuwe vreugde proeven.
Ik heb geen antwoord op alle waaroms. Geen antwoord op al het donker. Ik verlang wél erg naar het feest van het Licht in het donker. Om me daar samen met heel veel anderen – in de Kamp, in het Morgenlicht, in Hardenberg, waar ook! – te warmen aan het Licht van God. En dan hoop ik vooral op vieringen waarin we niet in een nepkerstsfeer terechtkomen van “wat is het toch allemaal supergezellig….”. Maar dat we met elkaar écht kunnen zijn, zoals we ons voelen en dat we dat ergens merken: dat je je niet anders voor hoeft te doen. Als je blij bent, dan ben je blij! Geniet het! Maar als je verdrietig bent of wanhopig, pomp en pimp en pump jezelf dan niet op, maar warm je aan het Vuur van het Kind dat bewust geboren wordt in het kwetsbare en gebroken leven. Omdat Hij om ons geeft!
ds. Wim van der Wel.